17 mei 2013

Propaganda

In het kader van cultuur vind ik toch al eens dingen mooi waar ik eigenlijk niet achter sta. Kunst wordt meermaals misbruikt om propaganda te voeren of om mensen te overtuigen en braaf te houden. Onze katholieke voorvaderen hadden een kunstschat om u tegen te zeggen. Allemaal bedoeld om de mensen bang en stil te houden, maar niettemin: kunst. Ondertussen zijn we niet meer zo gevoelig voor dat middeleeuws gehersenspoelsel (ja, ik weet dat dat woord niet bestaat) en bekijken we die kunst anders. Bijna geen mens die nog denkt dat hij in de hel zal terecht komen, hoe goed Jeroen Bosch dat ook schilderde.

Anders is het met (voor)oorlogse propaganda. Die periode ligt nog redelijk vers in het geheugen. Terecht. Bemerk dan ook mijn onbehagen toen ik vorige week de films van Leni Riefenstahl verzameld zag liggen. Ik weet immers dat mevrouw Riefenstahl een icoon is op filmgebied. Haar 'Olympia' is een staaltje van vernieuwend filmen geweest en eigenlijk heb ik een zwak voor oude zwart-wit films, zeker als ze baanbrekend zijn geweest. Ik heb hier ook 'Metropolis' van Fritz Lang liggen, wat, naast een mooi liefdesverhaaltje, ook een aanklacht tegen de uitbuiting van arbeiders was. Gek genoeg was Fritz de eerste keuze van Hitler. Hij wou echter niet. Leni wel.

Het kriebelde dus. Ik koop ze wel. Ik koop ze niet. Of toch wel. Neen, toch niet. Ik denk er nog even over na. Het is nogal duur. Twijfel twijfel twijfel. Daarnaast heb ik het idee dat ik geen films in huis wil waar ik ethisch gezien niet achter sta (de esthetiek is mij soms minder belangrijk, ik zal het maar zelf zeggen vooraleer het lief het komt vertellen) of bang voor ben. Hier dus geen horror. Maar dit terzijde. Al valt de nazipropaganda ook onder horror te klasseren. Maar goed, ik liep dus met een dilemma rond. Tot ik de bon van 50 euro die ik een half jaar geleden kado kreeg op de kast zag liggen. En nu heb ik nazipropaganda in huis.

Maar misschien is dat niet slecht. Ik blijf immers het idee hebben dat we dit beter goed leren herkennen. De geschiedenis herhaalt zich naar het schijnt altijd.

9 opmerkingen:

  1. Het zijn zij die de geschiedenis niet kennen, die het meest vatbaar zijn voor een herhaling ervan. (en jammer genoeg is er een historicus die zijn eigen vakgebied graag verloochent, die daar tegenwoordig aan meewerkt, aan die herhaling van de geschiedenis)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik ben volledig akkoord met wat Sven schrijft. Het is pas door in aanraking te komen met de "horror" uit het verleden dat jongeren misschien zullen beseffen dat ze het wel best goed hebben, en dat ze beter zullen begrijpen waartoe extremisme en discriminatie allemaal kan leiden. Ik zou ze daar helemaal niet van weghouden. Maar alles op zijn tijd, uiteraard.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Mijn lief heeft ooit een hele vakantie met "mein kampf" van Hitler aan een zwembad ergens in Zuid-Frankrijk gelegen. Hij deed dat ook omwille van wat er in de 2 reacties hierboven is geschreven. Veiligheidshalve had hij er wel de hoes van een ander boek rond gedaan.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Kennis is macht. Pas door je ergens in te verdiepen, kun je oordelen hoe de vork in de steel zit. Ze zeggen niet voor niets: onderzoek alles en behoud het goede :-)
    Fijne dagen!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Mijn opa schreef ooit in het vaderlandse geschiedenisboek dat ik van hem kreeg "wie het verleden vergeet, verdwaalt in de toekomst".

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Anoniem5/19/2013

    Goed dat je ze gekocht hebt, je wilde ze toch, zoveel is duidelijk. En zoals hierboven gezegd : kennis = macht.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. ik had dat ook dus direct gekocht. Onder het mom van prima "didactisch materiaal" en op die manier had ik mezelf gelijk het hele getwijfel dat jij hebt doorstaan bespaard. Ik kom ze wel eens lenen bij u!

    BeantwoordenVerwijderen
  8. ik verdiep me liever in films als "La vita è bella" en "Schindler's list", aangrijpende getuigen over hoe de oorlog gevolgen heeft...

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Anoniem5/28/2013

    De hel bestaat. We leven er elke dag in. Het is een kunst om er uit te blijven.

    Je hebt Riefenstahl gekocht vanwege het filmische element en niet vanwege het Nazisme. Dat is een goede motivering. En daarom hoef je je dus niet schuldig te voelen, denk ik.

    BeantwoordenVerwijderen