23 januari 2013

Brand in Mokum

U wil iets bijleren op dit eigenste moment. Wel, zet u en lees verder. Al vertel ik sommigen misschien niks nieuws.

Toen wij deze middag tijdens het eten met een aantal collega's over het geweldige West-Vlaamse dialect hadden in zal zijn facetten (lees: streekeigenheid), Moest ik ineens aan iets denken. Een collega vertelde dat hij als Limburger in een ver verleden (wij worden oud, meneer, mevrouw) op kot zat met 6 West-Vlamingen. Een aantal daarvan kwamen uit andere delen van de Westvlaanders en die spreken dus, as we know, een ander getint dialect. Bleek dat de Limburger als vertaler moest optreden soms omdat hij wel al die dialecten begreep wegens zware inspanningen in het begin. Dit bracht mij bij mijn studententijd, want ik had zo'n Oostvlaamse vertaalster. En via mijn studententijd, kwam ik bij mijn jeugdbewegingstijd terecht.

Dit vertelseltje neemt een andere wending, want deel 1 heeft absoluut niks met deel 2 te maken. Ik mag dat. Het is mijn blog.

Jeugdbeweging staat deels gelijk aan zingen. Of in mijn geval: proberen niet al te veel uit de toon te vallen. Letterlijk. Gelukkig zijn er liedjes als 'Brand ik Mokum'. Dat is niet moeilijk en wegens het canongedoe valt vals niet zo geweldig op. Maar, dacht ik vanavond bij het afwassen (jawel): wat is Mokum eigenlijk en vooral: waarom is daar geen water? U begrijpt dat ik wegens de nog steeds bevroren waterleidingen momenteel een hogere interesse heb voor water. En zeker voor plaatsen waar geen water is. Mokum zou wel eens de keuken kunnen blijken.

Aber nein: Mokum blijkt Amsterdam te zijn. Werkelijk. Weetje nummer 1. Maar waarom is er daar dan geen water? Wel, hier komt weetje nummer 2: het originele nummer gaat niet over Amsterdam maar over Londen. En zoals wij allen weten (en ik vooral omdat het mij in de architectuur door de strot werd geduwd): Londen had een groot tekort aan bluswater tijdens de grote brand in 1666. Het origineel klinkt aldus alzo:

London's burning, London's burning!
Fetch the engines, fetch the engines!
Fire! Fire! Fire! Fire!
Pour on water, pour on water.

Et voila. U hebt weer bijgeleerd. Daar zal u wel aan denken, als u nog eens van Brand in Mokum zingt.
En laat ons vooral hopen dat het internet ons niks wijsmaakte vandaag.

28 opmerkingen:

  1. Aha heb ik weer een leuk wistjedatje voor als ik ooit een kwis ga presenteren !

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Het zal enigszins raar klinken in de oren van een niet-West-Vlaming, maar als geboren en getogen West-Vlaming heb ik vaak moeite om Flip Kowlier te verstaan. Ik ben een Noord-West-Vlaming, hij is van het zuiden van de provincie. Soms versta ik echt geen jota van wat hij zingt. Of mompelt hij dan toch zo erg als ik denk?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Idem hier. Maar eens je weet wat hij zingt, versta je het echt wel, hoor, en je kan zelfs meezingen *kuch*

      Verwijderen
  3. Leve Wikipedia (en de afwasdialogen natuurlijk...) !

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik heb toch iets verder gezocht, want op Wikipedia stond 'And there is no water', terwijl dat op geen enkele Engelse site in die versie terug te vinden was. Ik wou toch niet van de eerst keer op de vingers getikt worden ;-)

      Verwijderen
  4. Reacties
    1. ah, juust, ik moet deze blog nog aan de blogroll toevoegen :-)

      Verwijderen
  5. Merci é. Hoe zou dat liedje in 't West-Vlaams klinken, vraag ik me ineens af

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Een jeugdklassieker uitgelegd! Ik heb eigenlijk nog nooit stilgestaan bij dat liedje (meer nog, ik was het vergeten...). Weer iets bijgeleerd :-)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ewel, ik ook niet. Tot dat bewuste moment dus.

      Verwijderen
  7. vanzeleven nog nooit over "brand in Mokum" gehoord, maar ben dan ook een West-Vlaming hé :-)
    enfin, ik woon nu al 30jaar net over de grens in Oost-Vlaanderen, 'k ben nog altijd "de westfluut".

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik ben ook een West-Vlaming, hoor, dus dat is geen excuus!. ;-)

      Verwijderen
  8. ik wist dat al, ik heb dat ooit ook eens opgezocht. Ik stond met de kinders de afwas te doen (o jawel...!) en we waren samen dit liedje aan 't zingen toen de oudste zich dit eveneens afvroeg - een vraag waarop ik alweer niet kon antwoorden en dan heb ik dat ook opgezocht. Toch merci om 't terug in herinnering te brengen, was't al weer bijna terug vergeten.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ah kijk, toch nog mensen die het zich ook afvragen. Ik heb trouwens ook een dochter die zich ineens dingen afvraagt, dus misschien moeten we ze eens samen steken ;)

      Verwijderen
  9. Ik wil nu niet lastig doen, maar voor zover ik nog wat Engels ken (to pour = gieten), staat in die versie toch nergens dat er geen water is? Er wordt toch gewoon gezegd: het brandt, dus giet er water op

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat is juist. In die zin zou 'and there is no water' een beter origineel geweest zijn, maar dat is er bij de vertaling naar het Nederlands blijkbaar uitgevallen. Nochtans vond ik echt op veel plaatsen terug dat het verwees naar de brand en dan is 'giet er water op' ook niet zo raar. Maar als je wil, mag je het verder uitzoeken, hoor, Veerle ;-)

      Verwijderen
  10. Anoniem1/25/2013

    Ik hoefde niets op te zoeken want ik ben een Hollander. Sterker nog, ik ben in Mokum geboren. Dus ik wist er van. Elke Nederlander weet trouwens wat Mokum betekent en dat het door de Joden als term is ingevoerd. Ooit!
    Een ding is zeker: Mokum zal nooit zonder water zitten. Als ze ERGENS geen gebrek aan hebben...

    Wat ik dan weer niet wist, dat was van dat liedje. Ik zou graag de Nederlandse vertaling eens willen zien. Kan dat Elke?

    Zijn jullie wel eens in Amsterdam geweest trouwens. Mooie stad hoor, ook qua architektuur. Er loopt wel geen Calatrava rond, maar iets van Piano hebben we toch wel :-)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ok, nu mag jij mij uitleggen van de Joden (of wijd er eens een blogstukje aan ;-) ).
      Het Nederlands is (elke zin wel te herhalen): brand in Mokum, zie eens ginder, brand, en daar is geen water.

      Ik was al twee keer in Amsterdam, is inderdaad mooi. De beurs van Berlage is toparchitectuur trouwens, ik ben ook van van oudere gebouwen, hoor. Ik ben niet zo verzot op Calatrava, dus dat niet zo erg ;-).

      Verwijderen
    2. Anoniem1/31/2013

      Daar hoef ik geen blogje aan te wijden. Ik vertel het je gewoon hier. In Amsterdam woonden voor de 2e wereldoorlog enorm veel Joden. Denk aan straatnamen als de Jodenbreestraat. Ook Ajax werd toen gezien als een Jodenclub. Zelf nu nog klinken er in de Arena spreekkoren: Jooooden, Jooooooooden. Tja... ik ben er niet zo gek op maar het gebeurt.
      Mokum was gewoon een uitdrukking van de Joden. In het Hebreeuws betekent het woord 'stad.' Eigenlijk heel simpel dus. Ik woon in Mokum A, betekende: ik woon in Amsterdam. Ik woon in Mokum B. betekende bijvoorbeeld: ik woon in Utrecht. Mokum heeft ook iets intiems, gezelligs. Mijn tante zei daarom altijd dat ze 'een daggie in groot Mokum ging winkelen.' En dan wist je dat ze het fijn vond om te doen. Nu de meeste Joden zijn uitgestorven door de wereldoorlog II is de naam nog steeds in (vooral) het spraakgebruik.

      Zo, nu heb je de achtergrond. Wie dit leest vergeet het niet meer.

      Mijn vraag is nu: hebben Brussel en (H)Antwerpen ook zo'n koosnaampje?

      Verwijderen
    3. Ah, kijk eens aan, interessant om weten. Ik weet niet of Antwerpen en Brussel koosnaampjes hebben. Antwerpenaren noemen Antwerpen 'Het stad', maar dat zijn vooral zij die dat zeggen. Wat Brussel betreft, geen idee.

      Verwijderen
  11. Ben ik nu de enige die dit liedje al altijd als 'brand in Londen' zingt ? Moa gauw zeg ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Die versie heb ik alvast nog nooit gehoord, maar misschien zijn er wel nog die het doen, hoor.

      Verwijderen
  12. Maar zie, voor muziek-historisch-gidsen-op-lange-afstand een dikke 10 op 10!!

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Anoniem1/31/2013

    Ik sluit me bij juffrouw Sanseveria van harte aan.

    Juffrouw Sanseveria: als ik de plant van uw naam koop, hoe kan ik die in hemelsnaam goed houden. Al mijn planten verdorren. En ik houd zo van ze. Help.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat zal ik eens zeggen: sanseveria's mogen niet al te veel water hebben. Ik geef de mijne hooguit om de 3 weken wat water. Ze doen het perfect, al 7 jaar lang.

      Verwijderen